Ông Trần Văn Thuấn phát biểu tại lễ phát động sáng 10-12 - Ảnh: T.MINH

Đây là chia sẻ của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn tại lễ phát động tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26-12 do Bộ Y tế phối hợp UBND TP Hà Nội tổ chức vào sáng 10-12.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Thuấn cho biết công tác dân số Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Đó là việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững.

"Việt Nam đang xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp, năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Bên cạnh đó, tốc độ gia tăng nhanh tỉ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm, năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái.

Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng. Cùng với đó tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cũng cần phải được cải thiện nhiều hơn... ", ông Thuấn nói.

Ông Matt Jackson, trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho hay theo các kết quả từ nghiên cứu của Tổng cục Thống kê phối hợp cùng UNFPA cho thấy Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn "dân số vàng", có nghĩa là mỗi người phụ thuộc được hỗ trợ bởi hai người trong độ tuổi lao động.

Tuy nhiên, dân số Việt Nam đã bắt đầu già hóa từ năm 2011 và đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác.

Dự báo, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già vào năm 2036 và là xã hội siêu già vào năm 2049. Đồng thời, Việt Nam cũng đang bước vào xu hướng mức sinh thấp, với tổng tỉ suất sinh (TFR) là 1,96 vào năm 2023.

Sự chuyển đổi từ một xã hội trẻ thành một xã hội già có nhiều tác động sâu rộng và Việt Nam cần bắt đầu chuẩn bị cho những thay đổi dân số này ngay từ bây giờ.

"Việt Nam cần thực hiện các giải pháp bao gồm tăng năng suất lao động kết hợp với các chính sách tạo việc làm bền vững, cũng như tăng tỉ lệ tham gia lao động, đặc biệt là đối với dân số cao tuổi, hỗ trợ phụ nữ duy trì tham gia thị trường lao động và đầu tư vào y tế và giáo dục…", ông Matt Jackson nói.

Tại buổi lễ, ban tổ chức cũng phát đi 5 thông điệp của tháng hành động quốc gia về dân số được ban tổ chức lựa chọn là:

- Dân số chất lượng cao, động lực cho Việt Nam phát triển;

- Khám sức khỏe trước hôn nhân chuẩn bị hành trang đón thế hệ vàng;

- Duy trì mức sinh hợp lý, cân bằng dân số, vững bền tương lai;

- Sinh đủ 2 con cha mẹ thông thái, con cái được nhờ;

- Bình đẳng giới nền tảng cho kiểm soát tỉ số giới tính khi sinh.

Sau lễ phát động, thứ trưởng Bộ Y tế trao cờ lệnh cho đoàn thanh niên huyện Đông Anh để thực hiện diễu hành cổ động tháng hành động quốc gia về dân số.